Wielkanoc w Polsce - poznaj nasze zwyczaje!

Radosna Wielkanoc to święto, które w Polsce obchodzone jest bardzo tradycyjnie. Istnieje wiele wielkanocnych obyczajów, które sprawiają, że jest to czas o wyjątkowym charakterze. Wiele z nich ma swoje korzenie w dalekiej przeszłości. Oto przegląd najpopularniejszych z nich. 

Wielkanocne palmy

Wielkanocne palmy są związane z wjazdem Jezusa do Jerozolimy na tydzień przed zmartwychwstaniem. Są to długie - czasem nawet na kilka metrów - ręcznie wykonane dekoracje z gałązek drzew, papieru, bibuły, suszonych kwiatów i wstążek. Są popularne w wielu regionach Polski, ale szczególnie znane są w południowej Polsce, w okolicach Małopolski i Podhala. 

Wykonanie palmy wielkanocnej jest skomplikowanym procesem, który wymaga cierpliwości i precyzji. W wielu miejscowościach organizowane są konkursy na najpiękniejszą palmę wielkanocną, a zwycięzca otrzymuje zaszczytne miejsce w procesji wielkanocnej.  

Święcona w niedzielę palmową palma wielkanocna jest uważana za symbol zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią  i nadziei związanej z wiosennym odrodzeniem i nowym życiem.

Malowanie pisanek

Kolorowe jajka są jednym z najważniejszych elementów Wielkanocy. Jaja - będące symbolem odrodzenia i nowego życia - są zdobione na wiele różnych sposobów: malowane na różne kolory i w ludowe wzory, rzeźbione rysikiem bezpośrednio na skorupce czy oklejane kolorowym papierem lub włóczką. 

Zwykle pisanki pojawiają się na wielkanocnych stołach w Wielki Piątek lub Wielką Sobotę. Ich ozdabianiem zajmują się całe rodziny, choć oczywiście czynność ta największą frajdę sprawia najmłodszym. Tak przygotowane jajka trafiają później na świąteczny stół i do tzw. święconki, czyli koszyczka z pokarmami, który święci się w Wielką Niedzielę, której dotyczy kolejny akapit naszego artykułu.

Święconka

W Wielką Sobotę we wszystkich polskich kościołach odbywa się święcenie pokarmów. Z tzw. święconką czyli koszyczkiem z pokarmami do kościoła spieszą całe rodziny. 

A co znajduje się w koszyczku? Chleb, który jest symbolem eucharystycznego ciała Jezusa; jaja, które oznaczają nowe życie i odrodzenie; kiełbasa i mięso, które reprezentują obfitość i boże błogosławieństwo; sól, która odwołuje się do oczyszczenia; chrzan, który jednocześnie przypomina o męce pańskiej, ale jest też związany z pokonaniem goryczy cierpienia. 

Po poświęceniu wszystkie pokarmy trafiają na stół wielkanocny, a jajko jest dzielone na kilka części i towarzyszy domownikom podczas składania życzeń. 

Dzielenie się jajkiem 

Dzielenie się pokrojonym, święconym jajkiem to tradycja analogiczna do bożonarodzeniowego dzielenia się opłatkiem. Podczas wielkanocnego śniadania, które jest najważniejszym posiłkiem, biesiadnicy dzielą się ze sobą jajkiem podczas składania życzeń.

Baba wielkanocna

Baba wielkanocna to niekwestionowana królowa świątecznych stołów. To tradycyjne drożdżowe ciasto ma kształt kopca symbolizującego zbliżającą się wiosnę, a w środku pyszna bakalie: rodzynki, orzechy czy kandyzowane owoce. Baby często mają też inne dodatki, np. rum czy wanilię. Zwykle baba ozdobiona jest lukrem lub posypana cukrem pudrem.

Śmigus Dyngus czyli Lany Poniedziałek

Śmigus Dyngus jest obchodzony w Poniedziałej Wielkanocny i ma swoje korzenie w dawnej słowiańskiej tradycji, która celebruje wiosenne oczyszczenie i oczekiwanie na nowe życie.

W dużym skrócie Śmigus Dyngus polega na bezkarnym oblewaniu wodą członków swojej rodziny, sąsiadów i znajomych, a także zupełnie nieznanych ludzi. Tego dnia nikt nie obraża się za to, że ktoś zmoczy mu ubranie, czy to w domu, czy to poza nim.. 

Lany Poniedziałek jest głównie tradycją polską, ale święto obchodzone jest również w innych krajach europejskich, takich jak Słowacja, Czechy, Węgry czy Ukraina. Jednak w Polsce jest to jedno z najważniejszych i najbardziej lubianych świąt w roku, zwłaszcza wśród dzieci.